Beheer betrekken bij ontwerp
leestijd: 5 tot 6 minuten
Voorkom problemen na oplevering
Veel beheerders van de openbare ruimte worden pas betrokken ná oplevering van een project. Maar wil je écht toekomstbestendig werken? Dan is beheer betrekken bij ontwerp geen luxe, maar noodzaak. In dit artikel lees je waarom dat zo is – en hoe je als beheerder wél vanaf het begin invloed kunt uitoefenen.
Voor een toekomstbestendige openbare ruimte wil je als beheerder eerder aan tafel zitten
De overdracht van project naar beheer. Voor veel beheerders van de openbare ruimte is dat het moment waarop ongemerkt de toon wordt gezet voor de komende tien jaar. Een project is ontworpen, afgestemd met bewoners en bestuurders, aanbesteed en uitgevoerd. En dan komt het bij jou terecht.
De vraag is dan: kun je ermee uit de voeten?Beheerders weten als geen ander: het echte werk begint ná oplevering. Maar wie pas dan betrokken wordt, loopt achter de feiten aan. Beheer betrekken bij ontwerp zorgt ervoor dat technische haalbaarheid en onderhoud vanaf dag één meegenomen zijn in het besluitvormingsproces. In een tijd van bezuinigingen, klimaatdruk en personeelstekorten is bijsturen op andermans keuzes simpelweg geen optie meer.
Op welke manier neem jij als beheerder zélf de regie, juist wanneer tijd en capaciteit schaars zijn?
Waarom goed beheer nu extra belangrijk is
De opgaven nemen toe, de capaciteit neemt af. De druk op beheer neemt snel toe. Gemeenten staan voor grote vervangingsopgaven: rioleringen uit de jaren ’70 bereiken het einde van hun levensduur, groenbeheer moet klimaatadaptief worden ingericht en de openbare ruimte moet biodiverser, inclusiever en veiliger. En dat alles met een steeds krapper budget richting het zogenoemde ravijnjaar 2027.
Tegelijkertijd vergrijst het vakgebied. Veel beheerders met tientallen jaren ervaring gaan binnenkort met pensioen. Hun kennis zit vaak niet in systemen, maar in hoofden. Nieuwe instroom blijft achter, vacatures blijven openstaan en de beheerders die er nog zijn, draaien overuren om de boel draaiende te houden.
“Als je beheer pas aan het eind betrekt, loop je achter de feiten aan. Dan ben je als beheerder vooral bezig met corrigeren. Terwijl je aan de voorkant juist het verschil kunt maken — voor de lange termijn én binnen budget.” — Sjaak Boer, beheeradviseur
Wat gaat er mis als je beheer niet betrekt bij ontwerp
Veel projectleiders werken in opdracht van bestuurders of omgevingsmanagers. Hun doel is helder: tevreden bewoners, een breed gedragen ontwerp en een project dat binnen tijd en budget wordt opgeleverd.
Dat is logisch. Maar daardoor worden keuzes vaak gemaakt zonder dat beheerders aan tafel zitten. Het gevolg?
- Moeilijk te onderhouden materialen
- Ontwerpen zonder inzicht in beheerkosten of levensduur
- Geen aandacht voor vervangingsscenario’s
- Vergroeningsmaatregelen die niet uitvoerbaar zijn
- Geen koppeling met bestaande beheerdata
Veel van deze knelpunten kunnen worden voorkomen door in een vroeg stadium beheer te betrekken bij ontwerp, in plaats van pas bij de overdracht.
Daarnaast ontbreekt vaak een gestandaardiseerde overdracht. Revisiebestanden zijn verouderd of ontbreken, tekeningen sluiten niet aan op NLCS, en ontwerpbestanden zijn niet bruikbaar in het beheersysteem. Dat kost tijd, leidt tot fouten en vergroot de kans op misverstanden bij uitvoering en onderhoud.
Bij de overdracht komen deze kwesties boven tafel. Dan is het te laat — of moet je als beheerder aan de slag met noodoplossingen.
De kans: beheer als ontwerppartner
Wat als je beheer niet achteraf laat toetsen, maar vanaf het begin laat meedenken? Wat als jouw expertise, gebiedskennis en inzicht in langetermijneffecten vanaf dag één worden meegenomen?
Steeds meer gemeenten kiezen ervoor om beheer te betrekken bij het ontwerp van openbare ruimte. Daarmee voorkomen ze onnodige herstelkosten achteraf. Ze betrekken beheer niet als eindgebruiker, maar als volwaardige partner. Bijvoorbeeld bij:
- Het opstellen van het Programma van Eisen
- Vroege afstemming tussen beheerdisciplines
- Risico gestuurde afwegingen op basis van prioriteiten en draagvlak
- Slimme fasering op basis van GIS-data en beheerinformatie
- “Beheren naar waarde”: kiezen wat bewoners echt belangrijk vinden
Bovendien biedt het kansen om je ontwerp risico gestuurd op te bouwen: waar zit vervangingsdruk? Waar is de ondergrond complex? Waar kun je koppelkansen benutten? Zo bouw je niet alleen slimmer, maar ook met meer draagvlak richting bestuur en omgeving.
Het is wel belangrijk dat iedereen in de eigen expertise blijft en de daarbij horende verantwoordelijkheid neemt.
“Door aan de voorkant mee te denken, breng je het gesprek over risico’s en beheerlast eerder op gang. Dan stuur je samen op haalbare kwaliteit, in plaats van achteraf de schade te beperken.” — Robbert-Jan Legtenberg, team- en projectleider
Zo betrek je beheer bij ontwerp
Wil je als beheerder invloed uitoefenen vóórdat het te laat is? Begin klein, maar begin vandaag. Drie stappen die je meteen kunt zetten:
1. Claim je plek aan de ontwerptafel
Wacht niet op een uitnodiging. Ga ervan uit dat je nodig bent. Benoem de factoren waarop je stuurt: levensduur, onderhoudsfrequentie, risico’s, vervangingsbehoefte. Je hoeft het niet allemaal zelf te doen — maar zonder jouw input mist het project een toekomstbestendige basis.
2. Werk integraal vanuit beheerlogica
Stem wegen-, groen-, water- en rioolbeheer op elkaar af. Gebruik gedeelde uitgangspunten, heldere definities en gezamenlijke doelen. Laat de disciplines niet naast elkaar werken, maar in samenhang.
3. Zorg voor hybride rollen: project én beheer aan tafel
Bij NB2N werken beheerders die tijdelijk meedraaien binnen gemeenten. Ze adviseren bij het opstellen van bestekken, begeleiden projecten of maken scenario’s voor vervangingsinvesteringen. Geen ontwerpers, maar wél mensen die begrijpen wat een ontwerp nodig heeft om beheerbaar te blijven.
Projectleiders zoals Ellaline Roepers werken juist graag samen met die hybride rollen:
“Als BOR-adviseur kun je laveren tussen beheer en project. Die vrijheid heb je nodig om op het juiste moment je vinger op te steken — of het nu om bomen, wateropvang of overdracht gaat. Zo voorkom je dat beheer opgezadeld wordt met een mooi ontwerp dat niet werkt.”
Deze samenwerking zorgt er bijvoorbeeld voor dat bestaande bomen tijdens de bouw beschermd blijven, of dat het ontwerp direct aansluit op de beheerpraktijk — ook in de overdrachtsfase.
Luistertip: Evelien Marteijn over toekomstgericht beheer en data
In aflevering #89 van de podcast Praktijkmeesters vertelt Evelien Marteijn hoe je als beheerder — ondanks personele krapte, vergrijzing en werkdruk — toch grip houdt op je areaal.
Luister: Praktijkmeesters #89 – Evelien Marteijn laat beheerders in de toekomst kijken
Waarom dit interessant is voor jou als beheerder:
- Laat zien hoe je met beperkte middelen toch bruikbare data inzet
- Maakt duidelijk waarom tijdige kennisoverdracht essentieel is — ruim vóór iemand met pensioen gaat
- Bespreekt hoe je scenario’s opstelt op basis van risico’s, kosten en maatschappelijke waarde
- Vertaalt assetmanagement naar de praktijk, zonder dat daar een complete reorganisatie voor nodig is
“Iedere beheerder droomt van een tien jarenplanning waarin alles is meegenomen. Maar ze hebben er geen tijd voor. Toch kun je met een paar goede inzichten al veel dichterbij komen.” — Evelien Marteijn in de podcast Praktijkmeester.
De toekomst van beheer begint vandaag
Klimaatdoelen, vergrijzing, participatie, digitalisering en bezuinigingen komen allemaal samen op jouw bureau. De vraag is: laat je het gebeuren, of stuur je mee?
Het antwoord begint bij invloed. En die krijg je niet pas bij overdracht, maar juist aan de voorkant. Als je aan tafel zit bij ontwerp, planvorming en afwegingen. Als je zorgt dat beheer niet het sluitstuk is, maar de basis van alles wat daarna komt.
"Werk je met een raamovereenkomst of zit je aan de voorkant van een minicompetitie? Dan is dit hét moment om beheerkennis in te brengen. Want alleen met een goed begin, voorkom je herstelwerk achteraf." — Sjaak Boer, beheeradviseur
Sparren over een project?
Wil je als beheerder écht invloed uitoefenen? Dan begint dat bij de keuze om actief beheer te betrekken bij ontwerp van nieuwe projecten. Onze adviseurs denken graag met je mee.
Geen verkooppraatje. Gewoon mensen met kennis van zaken, die jouw werkelijkheid begrijpen.
Neem contact op voor persoonlijk advies.
Zo betrekken we beheer bij ontwerp
Bij NB2N combineren we vakkennis met een gestructureerde aanpak. Of het nu gaat om een groenrenovatie, een rioolvervanging of de herinrichting van een wijk — wij zorgen dat ontwerp, beheer en uitvoering naadloos op elkaar aansluiten.
Onze werkwijze is ISO 9001-gecertificeerd, wat betekent dat we werken met duidelijke kwaliteitsborging, versiebeheer en overdraagbaarheid van gegevens.
We gebruiken gestandaardiseerde mappenstructuren en tekenmethoden (zoals NLCS) die aansluiten op de beheersystemen van gemeenten. Ontwerp- en revisiebestanden leveren we zo aan dat ze direct bruikbaar zijn in het dagelijks beheer. Zo wordt een bestek meer dan een contractdocument — het vormt een stevig fundament voor toekomstbestendig onderhoud.
Veelgestelde vragen over hoe je beheer betrekt bij ontwerp
Beheer betrekken bij ontwerp voorkomt faalkosten, vergroot de uitvoerbaarheid van plannen en zorgt voor een toekomstbestendige openbare ruimte. Door vroegtijdige betrokkenheid kunnen risico’s, onderhoudskosten en vervangingsbehoeften direct worden meegenomen in het ontwerp.
Dit artikel is geschreven door Sjaak Boer en Nicole Behnke
De toekomst van beheer begint vandaag
Klimaatdoelen, vergrijzing, participatie, digitalisering en bezuinigingen komen allemaal samen op jouw bureau. De vraag is: laat je het gebeuren, of stuur je mee?
Het antwoord begint bij invloed. En die krijg je niet pas bij overdracht, maar juist aan de voorkant. Als je aan tafel zit bij ontwerp, planvorming en afwegingen. Als je zorgt dat beheer niet het sluitstuk is, maar de basis van alles wat daarna komt.
"Werk je met een raamovereenkomst of zit je aan de voorkant van een minicompetitie? Dan is dit hét moment om beheerkennis in te brengen. Want alleen met een goed begin, voorkom je herstelwerk achteraf." — Sjaak Boer, beheeradviseur
Wil je ondersteuning bij het betrekken van beheer bij je ontwerp? Neem contact op met NB2N en ontdek hoe we met onze praktijkervaring tot een haalbare en slimme oplossing komen.