Is bezuinigen op de openbare ruimte door een lagere beeldkwaliteit écht kostenbesparend?
Sta je als beheerder onder druk om te bezuinigen op het beheer van de openbare ruimte? Het lijkt een logische stap om de beeldkwaliteit te verlagen en zo kosten te besparen. Minder frequent onderhoud levert op korte termijn geld op. Maar heb je nagedacht over de gevolgen op de lange termijn? Minder onderhoud kan leiden tot:
- Hogere herstelkosten op de lange termijn
- Juridische en contractuele gevolgen
- Toename van vragen en klachten van bewoners
- Een verslechterde uitstraling van de omgeving
- Hogere werkdruk binnen het team en andere afdelingen
Deze factoren kunnen op de lange termijn juist voor hogere kosten zorgen. In dit artikel bespreken we de bevindingen uit ons eigen onderzoek en de literatuur over de effecten van beeldkwaliteitsverlaging.
Wegen de financiële voordelen op korte termijn echt op tegen de toekomstige risico’s en kosten? Met andere woorden: Is een lagere beeldkwaliteit écht kostenbesparend?
Welke bezuiniging halen we door de beeldkwaliteit van B naar C te brengen?
Dit is een simpele vraag die beheerders van de buitenruimte krijgen. Het antwoord is complex. Betekent het verlagen van de beeldkwaliteit een afname van toekomstige kosten? Voor iedere gemeente is dit antwoord anders. Voordat je antwoord geeft is het goed de volgende vragen te beantwoorden voor jouw situatie.
Wat zijn de werkelijke gevolgen van het verlagen van de beeldkwaliteit in de openbare ruimte?
Beeldkwaliteitsverlaging in de openbare ruimte betekent dat de onderhoudsniveaus of kwaliteitsstandaarden worden verlaagd. Dit kan inhouden dat het maaien, snoeien en opruimen van zwerfvuil minder vaak gebeurt. Hierdoor kan de visuele kwaliteit van parken, plantsoenen en andere groene ruimtes achteruitgaan, met directe gevolgen voor het uiterlijk en de aantrekkelijkheid van de openbare ruimte.
Naast groenvoorzieningen geldt dit ook voor verhardingen, meubilair, verlichting en speelplaatsen. Het doel is vaak om kosten te besparen, maar er zijn negatieve bijeffecten die je moet meenemen in je overweging. Denk aan meer klachten van bewoners, onderhoudsproblemen op de lange termijn en mogelijk hogere kosten door snellere slijtage van infrastructuur en groenvoorzieningen.
Is een Excel-berekening genoeg om de echte besparing bij beeldkwaliteitsverlaging te bepalen?
De vraag lijkt simpel: Kun je bezuinigen door de beeldkwaliteit van de openbare ruimte te verlagen? Als beheerder weet je dat een Excel-berekening snel inzicht geeft in de cijfers. Je kent je areaal en hebt de eenheidsprijzen voor elke beeldkwaliteit al beschikbaar. Je kunt eenvoudig de hoeveelheden vermenigvuldigen met de prijs van kwaliteit B en die vergelijken met de prijs van kwaliteit C. Het verschil lijkt de bezuiniging die je zoekt. Maar is het echt zo simpel?
Wat zijn de nadelen van beeldkwaliteitsverlaging?
Kijk nog eens kritisch naar je Excel.
- Wat doet de verlaging van de beeldkwaliteit met de openbare ruimte die je beheert?
- Welke gevolgen heeft dit voor de organisatie?
Wat zijn mogelijke gevolgen voor de openbare ruimte?
1. Ontevreden inwoners:
Een veranderend beeld leidt tot meer vragen en klachten van inwoners. Dit vraagt om extra inspanning van de organisatie om vragen te beantwoorden en meldingen af te handelen.
2. Toename van meldingen:
Minder onderhoud leidt tot meer meldingen in het systeem. Dit veroorzaakt extra werkdruk en kan ten koste gaan van andere taken.
3. Verhoogde werkdruk:
Het ‘Klant Contact Centrum’ (KCC) en de communicatieafdeling krijgen meer werk om beleid uit te leggen en toe te lichten. Mogelijk zijn hier extra investeringen nodig.
Juridische en contractuele risico's
4. Risico’s voor bestekken en aannemers:
Veranderingen in beeldkwaliteit kunnen juridische complicaties veroorzaken. Aannemers kunnen extra kosten in rekening brengen of zelfs juridische stappen ondernemen als het originele bestek niet meer voldoet.
5. Onverwachte kosten door zwerfvuil:
Meer zwerfvuil in groenvoorzieningen is moeilijker te verwijderen. Dit leidt tot extra kosten en discussies.
6. Snellere slijtage van de openbare ruimte:
Lagere beeldkwaliteit leidt tot snellere slijtage van infrastructuur. Hierdoor zijn vervangingsinvesteringen eerder nodig.
Is een lagere beeldkwaliteit écht kostenbesparend?
Uit onderzoek in Spijkenisse in 2013 blijkt dat het verlagen van de beeldkwaliteit vaak gepaard gaat met risico’s en kosten op de lange termijn. Verborgen kosten en risico’s kunnen de beoogde besparing tenietdoen. Kijk daarom verder dan een simpele Excel-berekening en neem alle mogelijke gevolgen mee in je beslissing.
Inzicht uit Spijkenisse: Kwaliteit versus kosten
Het onderzoek in Spijkenisse onderstreept het belang van het zorgvuldig toekennen van kwaliteitsniveaus aan groen in de openbare ruimte. Kwaliteitsniveau C verlaagt de beheerkosten, maar leidt tot een rommelige uitstraling, meer onkruid en zwerfvuil. Dit heeft niet alleen invloed op de leefbaarheid. Het veroorzaakt ook hogere langetermijnkosten door versnelde slijtage en extra onderhoudsproblemen.
Deze bevindingen tonen aan dat de keuze om de beeldkwaliteit te verlagen strategisch moet worden overwogen om onverwachte kosten en risico’s te vermijden.
Bron: Groen kennisnet (wur.nl): kwaliteit van het groen in de openbare ruimte op
Het belang van een goed onderbouwd advies bij beeldkwaliteitsverlaging
Een goed advies over beeldkwaliteitsverlaging gaat verder dan cijfers. De vraag is of je een besparing kunt realiseren en of de organisatie is voorbereid op de bredere impact. Onvoorziene kosten kunnen ergens anders in de organisatie voelbaar zijn. Voorbeelden zijn:
- Een toename van klachten
- Hogere werkdruk
- Mogelijk juridische complicaties
Zonder goede voorbereiding kan de bezuiniging uiteindelijk meer kosten dan het oplevert.
Zijn er betere manieren om te bezuinigen dan het verlagen van de beeldkwaliteit?
Ja, er zijn zeker betere alternatieven. Een belangrijke optie is om 'grijs' om te vormen naar 'groen'. Dit betekent dat je verharding vervangt door groenvoorzieningen. Grijs is goedkoper in dagelijks onderhoud. Maar de aanlegkosten van groen zijn veel lager. Dit biedt op de lange termijn aanzienlijke kostenbesparingen. Daarnaast kun je denken aan biodiversiteit bevorderen door te schakelen van cultuurlijk naar biodivers groenbeheer.
Aanvankelijk vraagt dit extra inspanningen. Op de lange termijn zijn er voordelen die we verderop bespreken.
Hoe kunnen groene oplossingen op lange termijn financieel aantrekkelijk zijn?
Groene oplossingen blijken duurzamer en financieel aantrekkelijker op de lange termijn. Een maatschappelijke kosten-batenanalyse in de wijk Lindenholt, Nijmegen, toont aan dat de aanleg van groen aanzienlijk goedkoper is dan grijs. Bovendien compenseert het positieve effect op de volksgezondheid en de lagere onderhoudskosten de initiële investering ruimschoots. Groene gebieden bieden voordelen, zoals hogere vastgoedwaarden en een betere klimaatbescherming.
Toelichting onderzoek naar de wijk Lindenholt, Nijmegen
In de wijk Lindenholt in Nijmegen werd een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uitgevoerd om de financiële en maatschappelijke effecten van groen en grijs te vergelijken. De resultaten waren opvallend: hoewel grijs aanvankelijk als goedkoper werd beschouwd vanwege lagere onderhoudskosten, bleek de aanleg van groen veel voordeliger te zijn. Groene inrichting bood bovendien aanzienlijke voordelen zoals betere volksgezondheid, hogere vastgoedwaarden en klimaatadaptatie.
Deze analyse toont aan dat investeren in groen niet alleen duurzamer is, maar op de lange termijn ook financieel aantrekkelijker.
Wat zijn de bijkomende voordelen van groen en biodiversiteit?
Het overstappen naar groen en biodiversiteit biedt meer dan alleen financiële voordelen. Groene inrichtingen verbeteren de volksgezondheid door luchtvervuiling te verminderen en zorgen voor meer verkoeling in de zomer. Ze verhogen de waarde van vastgoed en verbeteren de leefbaarheid door een aantrekkelijker uitzicht en betere recreatiemogelijkheden. Biodivers groenbeheer zorgt bovendien voor een rijkere flora en fauna. Dit draagt bij aan een veerkrachtigere en aantrekkelijkere openbare ruimte.
Is biodivers beheer een haalbare en verantwoorde optie voor onze gemeente?
Biodivers beheer vraagt in de beginfase extra inspanningen en communicatie. Het is op de lange termijn een verantwoorde en haalbare optie. Het draagt bij aan waardevermeerdering van het groen en creëert een breed draagvlak onder bewoners. Dit bespaart kosten en draagt bij aan klimaatadaptatie en vergroening. —onderwerpen die steeds belangrijker worden.
Conclusie: Denk na over de gevolgen van het verlagen van de beeldkwaliteit
Je kunt bezuinigen, de kwaliteit van de openbare ruimte behouden én waarde toevoegen door het beheer van de openbare ruimte anders te benaderen.
Het verlagen van de beeldkwaliteit lijkt een eenvoudige oplossing. Het brengt echter verborgen kosten en risico’s met zich mee. Ontevreden inwoners, hogere meldingen, en snellere slijtage kunnen onverwachte kosten veroorzaken, evenals juridische en contractuele complicaties.
Overweeg daarom alternatieve oplossingen zoals het omvormen van grijs naar groen en het bevorderen van biodiversiteit. Deze benaderingen leveren op de lange termijn kostenbesparingen op en dragen bij aan een duurzamere omgeving.
Houd rekening met zowel de korte- als de langetermijnkosten en zorg ervoor dat alle bijkomende effecten in kaart worden gebracht. Alleen dan kun je een gedegen advies geven dat de realiteit weerspiegelt, niet alleen de cijfers.
Zoek jij een deskundige die ervaring heeft met dit proces? Bij NB2N werken een aantal deskundigen zoals Sjaak die dit hebben. Zij helpen je graag bij deze transitie.
Dit artikel is geschreven door Sjaak Boer. De aanleiding was een bezuinigingsvraag van een gemeente. Hij heeft uitgezocht of het verlagen van de beeldkwaliteit op de lange termijn geld bespaarde.
Wil je meer weten over beeldkwaliteit en kosten?
Een goed beheer zorgt voor veiligheid en kwaliteit.
Daarom dook Sjaak Boer diep in de gevolgen van het verlagen van de beeldkwaliteit voor gemeenten. Met zijn ervaring als adviseur in de openbare ruimte, sprak hij met betrokkenen en analyseerde beschikbare gegevens.
Zijn bevindingen zijn verwerkt in dit artikel. Sjaak blijft de ontwikkelingen volgen en zorgt dat we – en jij – op de hoogte blijven.