Herinrichting Vondelpark Harderwijk
leestijd: 3 tot 4 minuten
Veilige, groene en toekomstbestendige herinrichting van een park
Werk je aan een park waar de huidige inrichting niet meer aansluit op het gebruik? Dan herken je waarschijnlijk de uitdagingen die we tegenkwamen in het Vondelpark in Harderwijk. In de jaren ’60 woonwijk Stadsdennen voldeed de inrichting niet meer aan de eisen van deze tijd: lage biodiversiteit, vermenging van fiets- en voetverkeer en verharding waar vergroening gewenst was.
De gemeente Harderwijk wilde een veilige hoofdfietsroute aanleggen en tegelijk met de bewoners het park toekomstbestendig maken. In november 2023 startte ons ontwerpproces en de werkvoorbereiding. In oktober 2024 begon Loohorst Landscaping met de uitvoering en in het voorjaar van 2025 is het werk opgeleverd.
Waarom was de herinrichting van het Vondelpark in Harderwijk nodig?
Je kent vast wel een klein of middelgroot park, dat nog dezelfde inrichting heeft als een halve eeuw geleden. Zo ook het laatste deel van het Vondelpark. De inrichting van het park sloot niet meer aan op de wensen van de gemeente en van de bewoners van alle leeftijden en achtergronden. Tijd voor een veilige, integrale inrichting waar weer ruimte voor verbinding is.
In het Vondelpark was geen fietspad. Fietsers en wandelaars deelden een smal pad en dat precies naast een basisschool. De al aanwezige hoofdfietsroute loopt in de nieuwe inrichting door en sluit naadloos aan in de wijk.
De gemeente Harderwijk zet in op lokale opvang van water en het tegengaan van hittestress door beplanting. Het Albert Verweyplein in dit project was een volledig versteend plein. Regenwater liep direct het riool in. Hier zijn de meeste tegels gewipt en vervangen door groen.
Door de jaren heen vielen bomen uit en bewoners wilden graag nieuwe bomen terug. Er zijn nieuwe bomen geplant die ook passen in een veranderend klimaat.
Procesaanpak herinrichting van het park
Eerst inventariseerden we het gebruik en de opbouw van het gebied. We bekeken het bestaande gebruik, voerden bodem- en boomveiligheidsonderzoek uit en analyseerden routes en functies.
Daarna volgden het schetsontwerp, het voorlopig ontwerp en het definitief ontwerp. In elk stadium stemden we af met de gemeente en verwerkten we hun opmerkingen direct in het ontwerp. Het project groeide zo stap voor stap uit tot een plan voldeed aan de wensen en realiseerbaar is.
Wat waren de keuzes in het parkontwerp
Ontwerper Rosa Pattiapon ontwierp een inrichting op basis van gebruik:
- gescheiden wandel- en fietsroutes
- duidelijke zichtlijnen voor de veiligheid
- verschillende materialen
Voor de beplanting zijn soorten gekozen die bijdragen aan biodiversiteit, zoals bloemrijk gras en verschillende soorten heesters.
Voor nieuwe bomen en heesters kozen we soorten die alleen een opwaardering van de grond nodig hadden, geen volledige vervanging van de groeiplaats. De nieuwe bomen zijn zorgvuldig toegevoegd aan de bestaande bomenstructuur. Hierdoor is het karakter van het park versterkt.
“Tijdens het participatietraject betrokken we bewoners met 3D-video’s en afbeeldingen,” vertelt Rosa. “Dat hielp hen om de plannen te begrijpen en actief mee te denken.”
Rosa: “Het park wordt door veel verschillende mensen gebruikt, van schoolkinderen tot ouderen aan het Albert Verweyplein. Voor ouderen hebben we speciale banken geplaatst. In het straatwerk liggen activiteitentegels met eenvoudige oefeningen die je direct kunt doen.”
– Rosa Pattiapon, integraal ontwerpster
Technische en ruimtelijke keuzes die het verschil maken
In het ontwerp hielden we rekening met kabels en leidingen, de bestaande bomen en de natuurlijke hoogteverschillen in het terrein.
We kozen voor materialen die passen bij het karakter van het park én het gebruik: dubbelklinkers voor de voetpaden en rode fietspaden. Door slim te ontwerpen konden we het aantal te kappen bomen beperken en tegelijkertijd de routes veiliger en logischer maken.
Enkele cijfers over de herinrichting van het Vondelpark in Harderwijk
- Verwijderen van 1.685 m² verharding
- Aanleg van 785 m² nieuw fietspad, los van de voetpaden
- Vervanging van 1.275 m² voetpad, zodat wandelen en fietsen nu visueel én fysiek gescheiden zijn
- Aanplant van 23 nieuwe bomen
- Inzaaien van bloemrijk gazon voor meer biodiversiteit
- Plaatsing van zeven speeltoestellen en zeven activiteitentegels
Bewonersparticipatie in de praktijk
Werk je aan een project waarbij participatie een belangrijk onderdeel is? Voor veel bewoners is het lastig een 2D ontwerp te lezen. In Harderwijk maakten we het ontwerp begrijpelijk en toegankelijk met 3D-beelden en video’s, gemaakt in Lumion. Tijdens bewonersavonden konden mensen het ontwerp vanuit alle hoeken bekijken. De reacties leidden tot concrete aanpassingen, zoals extra banken, een vergrote hondenren en veilige, duidelijke paden.
Tijdens de realisatie werkte gemeente Harderwijk en de aannemers Loohorst Landscaping en Hoornstra Ophof Infrabedrijf met de BouwApp waarmee bewoners betrokken bleven.
Subsidie als impuls voor vergroening
Welke subsidiemogelijkheden kun jij koppelen aan klimaatdoelen en vergroening? De gemeente vroeg subsidie aan uit het duurzaamheidsfonds voor de vergroening van het versteende Albert Verweyplein. Zo maakt de gemeente gebruik van landelijke regelingen voor het tegengaan van hittestress en het bevorderen van klimaatadaptatie. Dankzij deze impuls is het plein groener, koeler en prettiger om te verblijven.
Wat levert de herinrichting Vondelpark Harderwijk concreet op?
Overweeg je een herinrichting en wil je weten wat een integrale aanpak oplevert?
In Harderwijk resulteerde dit project in:
- Veiligheid: gescheiden routes voor voetgangers en fietsers
- Integraal: het groen en de verharding is beter verdeeld over het park. Biodiversiteit stijgt, water infiltreert beter en in de zomer is het koeler
- Persoonlijk: door een duidelijk participatietraject zijn bewoners persoonlijk betrokken en positief over hun park
Het resultaat? Een toekomstbestendig park, met gerichte verbeteringen én behoud van wat al goed was.
Wil jij ook een herinrichting die werkt voor jouw wijk?
Ben je bezig met een herinrichting in een vergelijkbare wijk? Dan kan dit project je inzicht geven in een effectieve aanpak: van bodemonderzoek tot bewonersparticipatie.
Wat kan onze aanpak voor jou opleveren? Neem contact op met de teamleider van het ingenieursbureau Robbert-Jan Legtenberg via 035 - 82 00 332 of bekijk welke kennis en expertise we verder in huis hebben, van bellenscherm tot een weginrichting.
Voor en na foto's van de herinrichting
Tijdens het participatietraject zijn samen met de bewoners 4 zichtlijnen gekozen voor de 3D-visualisaties. Op de foto's hieronder zie je de oude situatie, het ontwerp en de situatie na de herinrichting.
Bij het onderzoek voor dit artikel zijn Robbert-Jan Legtenberg en Rosa Pattiapon geïnterviewd over het project. Daarnaast is AI gebruikt ter ondersteuning van data-analyse. De tekst is redactioneel zelfstandig vormgegeven door Nicole Behnke., conform transparantieverplichtingen onder de EU AI Act.
Hoe maak je een park toekomstbestendig met draagvlak van bewoners?
Welke problemen speelden er in het park?
Het Vondelpark in de wijk Stadsdennen had verouderde infrastructuur, een versteend plein, weinig biodiversiteit en onveilige situaties bij schoolroutes. Fietsers en voetgangers deelden een smal pad zonder duidelijke scheiding.
Hoe is het project aangepakt?
NB2N begon met een inventarisatie van gebruik, bomen en bodem. Daarna volgden ontwerpstappen, van schets tot uitvoering, in nauwe samenwerking met bewoners. Door participatie met 3D-beelden konden bewoners zich écht een beeld vormen. Dat leidde tot concrete aanpassingen zoals banken, veilige paden en vergroening.
Wat kunnen anderen hiervan leren?
Als je vergroening, veiligheid en participatie slim combineert, ontstaan robuuste ontwerpen die gedragen worden door de wijk. Gebruik visuele tools om abstracte plannen tastbaar te maken. En hou in elke stap rekening met klimaat, gebruik én gevoel.
Wat levert dit concreet op?
- 1.685 m² minder verharding
- 785 m² veilig fietspad, los van voetgangers
- 23 nieuwe klimaatbestendige bomen
- Speel- en beweegplekken voor jong en oud
- Een groener, koeler en prettiger plein
- Tevreden bewoners die zich gehoord voelen