De belangrijkste aandachtspunten rondom landmeten in de buitenruimte

Landmeten vormt de basis van elk succesvol buitenruimteproject. Of je ontwerper, adviseur of projectleider bent, zonder nauwkeurige meetgegevens ontstaan er eenvoudig fouten tijdens je project. Deze fouten leiden uiteindelijk tot vertragingen en faalkosten.

Je begint vol energie aan een nieuw project in de openbare ruimte. Dan ontstaat er oponthoud. Waarom? De landmeetgegevens kloppen niet. De gevolgen van een verkeerde situatiemeting:

  • Vertraging in je ontwerp
  • Extra kosten bij de uitvoering
  • Frustratie bij je team en belanghebbenden zoals burgers

Een goede situatiemeting vormt de basis van een succesvol project. Voorkom problemen en zorg vanaf het begin voor de juiste gegevens.

Onze specialist Erik Kwant, met meer dan 15 jaar ervaring in landmeten, weet uit de praktijk de invloed van landmeetgegevens voor een buitenruimteproject. In dit artikel deelt hij met jou zijn kennis en praktijkervaring.

In 11 minuten leer je de belangrijkste aandachtspunten waar je op moet letten bij het aanvragen van een situatiemeting.

Wil je direct aan de slag? Volg deze 4 stappen voor een hogere nauwkeurigheid in landmeten. 

Waar moet je op letten bij het inmeten van je buitenruimte?

Een oplevering van een eerste inmeting voldoet vaak niet in één keer. Dan moet er bijgemeten worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld doordat:

  • De doelstelling onduidelijk was
  • Zaken vergeten zijn
  • De tijd tussen meting en uitvoering te groot is

Naast frustratie bij de ontwerper en de landmeter kost dit onnodig veel tijd.

Wat bedoel ik met de tijd tussen de meting en de uitvoering?

Bij het uitzetten van een fietspad werd mij gevraagd dit de dag van te voren te doen. Omdat het project midden in een woonwijk lag wilde ik dit liever niet. Je heb altijd zaken zoals spelende kinderen waar je geen controle over hebt. Uiteindelijk besloten we met de opdrachtgever toch uit te zetten en de meting de volgende ochtend ter controle nog na te lopen.

De volgende ochtend leek het dat alles nog goed stond uitgezet. Zoals afgesproken werden de punten steekproefsgewijs gecontroleerd. Wat bleek, alle punten waren precies één meter verplaatst. Op het oog zag je dit niet, maar zonder controle zouden de percelen niet meer uitkomen. Gelukkig heeft de controle dit voorkomen.

Er is een groot tekort aan landmeters. Wanneer je de ontbrekende gegevens meldt, moet je waarschijnlijk wachten voor de nieuwe meting afgerond is. Wat kan jij als adviseur en projectleider doen, waardoor je kans op een complete eerste meting vergroot?

Op welke manier bepaal je de juiste nauwkeurigheid voor je meting?

Bepaal wat er precies gemeten moet worden en met welke nauwkeurigheid. Door de benodigde nauwkeurigheid te bepalen bespaar je veel geld

Sommige projecten moeten zeer nauwkeurig worden gemeten, omdat een klein verschil al zorgt dat het mis gaat in de uitvoering. Enkele voorbeelden zijn:

  • Wegdekhoogtes voor de bepaling van het afschot
  • De maten bij rioleringen, vooral bij vrijvervalriolering
  • Hoogtes van aangebrachte zand- of deklaag van bestrating

In andere projecten heeft een klein verschil geen invloed op het resultaat. Dan is een minder hoge nauwkeurigheid nodig, zoals bij:

  • Begroeiing
  • Grondwerk
  • Maaiveldmetingen van grote vlakke terreinen

Is er alleen spraken van grondwerk? De nauwkeurigheid van een gemiddelde GNSS-RTK meting is dan voldoende. Het meeste grondwerk wordt uitgevoerd met behulp van GNSS-RTK machinebesturing. Alle begrippen worden uitgelegd in het artikel ‘welke verschillende landmeetmethoden zijn er’.

Werk samen met de landmeter om fouten te voorkomen

Geef duidelijk aan wat je gemeten wilt hebben. Wees specifiek als je zeker wilt zijn dat iets gemeten wordt. Een algemene term zoals 'situatiemeting' lijkt duidelijk, maar kan voor iedereen iets anders betekenen. Als je uitlegt waarvoor de meting nodig is, kan de landmeter beter met je meedenken. Met het doel voor ogen, kan de landmeter beter inschatten wat wel of niet meegenomen moet worden.

Een meting voor herinrichting is bijvoorbeeld anders dan een meting voor een nieuwe locatie. Gebruik beeldmateriaal van het projectgebied voor meer duidelijkheid.

Hoe voorkom je fouten met een groter meetgebied?

Bij herinrichtings- of uitbreidingsplannen wordt vaak te weinig gemeten bij de aansluitingen van de bestaande situatie. Dit komt doordat meestal de projectgrens wordt meegestuurd als het gebied dat gemeten moet worden. De projectgrens is echter zelden de grens waar alles op moet aansluiten. Denk aan rioleringen of aansluitende wegen. Die vallen dan wel buiten de grens maar hebben wel invloed op jouw gebied.

Een concreet voorbeeld van Erik. Als landmeetkundige ging hij een rioolstelsel inmeten. De opdracht was helder: Het vastleggen van de puthoogtes, putbodems en de b.o.b.-maten binnen de projectgrens.
Na het inleveren van de metingen, bleek dat de data niet klopte met de bestaande informatie van de opdrachtgever. Na analyse en overleg werden een aantal aansluitende leidingen en putten buiten de projectgrens ingemeten.

Daar lag het probleem: door de jaren heen was het bestaande rioolstelsel iets verzakt. Niet veel, maar genoeg om in de toekomst complicaties te veroorzaken. De verouderde gegevens in het systeem van de opdrachtgever hielden hier geen rekening mee.

 

Dit voorbeeld benadrukt het om een groter meetgebied mee te nemen. Door die extra stappen te zetten, kun je toekomstig probleem voorkomen en onverwachte kosten besparen.

Voor rioolvervanging is het verstandig tot 100 meter buiten het projectgebied de putten in te meten, zowel de putdekselhoogtes als de b.o.b-maten van de leidingen. Hetzelfde geldt voor wegen, waar je 10 tot 20 meter extra zou moeten meten voor verkanting en afschot. Zorg ervoor dat deze metingen tachymetrisch worden gedaan. GNSS-RTK kan hier veel afwijkingen geven.

Tachymetrie heeft een hoge nauwkeurigheid

Welke methoden kan ik gebruik als ik moet landmeten?

De keuze van de meetmethode hangt af van het project. Voor puur grondwerk kun je kiezen voor GNSS-RTK. Verwacht je veel discussie over de resultaten, dan is fotogrammetrie een goede optie vanwege de duidelijke visuele beelden. Als nauwkeurigheid belangrijk is, gebruik dan een tachymeter. Zoals in het artikel ‘welke verschillende landmeetmethoden zijn er’ beschreven heeft iedere methode zijn eigen voor- en nadelen

Hoe nauwkeurig moet je landmeten voor een betrouwbaar ontwerp?

Er zijn veel zaken die invloed hebben op de nauwkeurigheid bij het landmeten. De belangrijkste zijn:

  • Apparatuur
  • Meetmethode
  • Operator
  • Omgeving

Per vraag is het zinvol te onderzoeken met welke nauwkeurigheid gemeten moet worden. Voor het ontwerp van een natuurlijke plas/dras berm is het onnodig de situatie op de millimeter in te meten. Dit kost een hoop extra tijd, dus geld en heeft geen meerwaarde.

Bereid je de bouw van een woning tussen bestaande bebouwing voor? Dan wil je juist een hoge nauwkeurigheid op de millimeter. In deze situatie kan een kleine afwijking een hoop tijd, geld en faalkosten betekenen.

Is er een verschil tussen accuraat en precisie voor een landmeetkundige?

Het verschil tussen accuraat en precisie is een wezenlijk verschil voor een landmeetkundige. Voor een ontwerp is dit verschil belangrijk. Iets kan namelijk heel accuraat ingemeten zijn maar toch onbruikbaar als basis voor een ontwerp omdat de precisie onvoldoende is. Andersom geldt dit ook.

Precieze meting: Je meetresultaten zijn ten opzichte van elkaar goed gemeten. Dus alle meetpunten hebben de werkelijke locatie tot elkaar.

Accurate meting: Je meetresultaten liggen in het juiste ‘referentiestelsel’. Je metingen zijn in het juiste gebied genomen.

De volgende afbeeldingen laten het verschil tussen accuraat en precies zien in de situatie van een buitenruimte met speelplek en toestel.

  • De buitenruimte is het groene vlak
  • Het speeltoestel is de wip
  • De speelondergrond is het gele vlak

Je metingen zijn van de speelondergrond, het gele vlak. De buitenruimte en het speeltoestel hebben een vaste plek

Landmeten accuraat precies

Accuraat en precies landmeten

Je object in de buitenruimte is accuraat en precies ingemeten. Je speelondergrond ligt in de juiste vorm op de juiste plek.

landmeten accuraat niet precies

Accuraat en niet precies landmeten

Je object is accuraat, in het juiste referentiestelsel, ingemeten maar niet precies. De punten van het vlak liggen fout ten opzichte van elkaar. In deze situatie mist je valondergrond onder een deel van je speeltoestel. Dit is uiteraard ongewenst.

landmeten precies niet accuraat

Precies en niet accuraat landmeten

Je object is precies ingemeten. De meetpunten liggen goed ten opzichte van elkaar. Maar ze liggen niet in het juiste referentiestelsel. Dit is lastig, maar met precieze metingen kan je later nog een correctie maken.

landmeten niet precies niet accuraat

Niet precies en niet accuraat landmeten

Je object is niet precies en niet accuraat ingemeten. Deze situatie is altijd ongewenst. Je zult opnieuw moeten meten voor een goed ontwerp.

Binnen het landmeten zijn er veel verschillende methoden voor het inwinnen van gegevens. Elke methode heeft zijn specifieke voor- en nadelen. Ik heb hier het artikel ‘welke landmeetkundige methoden zijn er’ geschreven. Je kan het online lezen of downloaden.

Wat zijn de kosten van landmeten?

Aan landmeetkundige apparatuur zit een prijskaartje. Dit kan de aanschaf van het apparaat zijn en daarnaast het gebruik van de software. Dit kan variëren van €5.000,- voor een voordelige GNS-RTK meter tot een LiDAR-systeem van €200.000,-. Tenzij je bij een landmeetkundig bureau werkt, zal het voordeliger zijn een landmeetkundige in te huren.

Een exacte prijs krijg je alleen door een offerte op te vragen bij een gespecialiseerde landmeetkundige. Wel kunnen we je een indicatie geven op basis van onze ervaringen. In de tabel lees je de gebruikte meetmethode, de nauwkeurigheid, waar je deze kan gebruiken en met welk inhuurtarief je rekening kan houden.

GNSS-RTK kosten

  • De nauwkeurigheid van 1-2 cm/ 15 cm kun je inzetten voor grondwerken en grote oppervlakten
  • De inhuur van een landmeetkundige per uur is €110,- tot €300,-
GNSS-RTK meting bij een speelplek in het park. Je ziet open gras en aan de rand bomen in het blad.

Tachymetrie kosten

  • De nauwkeurigheid van 3 mm kun je inzetten voor de bouw van woningen en civiele projecten
  • De inhuur van een landmeetkundige per uur is €150,- tot €500,-
Tachymetrie meting van een fietspad. Je ziet op de achtergrond naast het fietspad busjes van de landmeetkundige.

Laserscanning kosten

  • De nauwkeurigheid van 1 mm kun je inzetten voor complexe omgevingen en 3D-modellen
  • De inhuur van een landmeetkundige per uur is €200,- tot €800,-
laser scanner op een fietspad in het gras

Fotogrammetrie kosten

  • De nauwkeurigheid van 1 tot 2 cm kun je inzetten voor visuele inspecties en volume bepalingen
  • De inhuur van een landmeetkundige per uur is €100,- tot €400,-
afbeelding van een fotogrammetrie opname. Afgebeeld is een busstation in pixels

LiDAR kosten

  • De nauwkeurigheid van meer dan 2 cm kun je inzetten voor gedetailleerde terreinmodellen waarbij je door begroeiing heen kunt meten
  • De inhuur van een landmeetkundige per uur is €500,- tot €1.500,-
Drone met LiDAR en op de voorgrond GNSS-RTK voor een gedetailleerd terreinmodel. In een modderig landschap.

Hoe zorg je ervoor dat je meting en uitgangspunten controleerbaar zijn?

Zorg dat de meting controleerbaar is. Vraag altijd de ruwe meetdata, zodat je kunt controleren of er met de data is geknoeid en of aan de voorwaarden is voldaan. Zijn er gegevens bekend van eerdere metingen? Laat deze opnieuw meten zodat je kan controleren of ze nog kloppen. Dit geldt vooral voor gevoelige metingen zoals bij riolering, waar je bekende bob-maten en puthoogtes wilt controleren.

Waarom laat een landmeter markeringen achter na een meting?

Een goede landmeter laat altijd iets achter, zowel binnen als buiten het projectgebied. Denk daarbij aan meetspijkers of andere markeringen die goed terug te vinden zijn.

Deze markeringen dienen als referentiepunten voor toekomstige fases van het project of voor eventuele overdracht van gegevens aan andere partijen. Lever jij als opdrachtgever andere meetpunten aan? Geef dan duidelijk aan welke uitgangspunten er zijn gebruikt en stem dit goed af.

Wat zijn de aandachtspunten bij landmeten?

In dit artikel bespraken we:

  • Welke gegevens je nodig hebt
  • Hoe nauwkeurig deze moeten zijn
  • Hoe de juiste meetmethoden vertragingen en extra kosten helpen voorkomen

Jammer genoeg lopen veel projecten vertraging op door onvolledige of foutieve metingen. Het is menselijk en verleidelijk snel te beginnen. Bedenk dat een goede voorbereiding vanaf de eerste metingen de basis voor succes is. Foute gegevens leiden tot problemen die tijdens de realisatie tijd en geld kosten om op te lossen.

Deze fouten wil je voorkomen. Daarom is het belangrijk vooraf te weten welke meetgegevens nodig zijn en hoe nauwkeurig ze moeten zijn. Door dit duidelijk af te spreken met de landmeter, voorkom je extra werk of aanpassingen later in het project.

Het is slim een standaardprocedures te gebruiken voor het vaststellen van meetbehoeften en het controleren van meetresultaten. Zo communiceer je duidelijk met de landmeter.

Ben jij klaar voor een solide basis van je project?
Landmeten vormt het fundament van elk project in de fysieke ruimte. Wij weten dat het overzicht houden van alle technieken ingewikkeld is. Daarom delen we onze kennis en ervaring met jou.

Wil je zeker zijn van de juiste meetmethode voor jouw project? Of loop je vast met technische vraagstukken halverwege een project? Erik of een van onze andere vak deskundigen denken met je mee.

Dit artikel is geschreven door Erik Kwant. De aanleiding was een vraag van een opdrachtgever over bruikbaarheid van een meting. 

Erik Kwant

Een goede situatiemeting is de basis van je project in de openbare ruimte

Na het lezen van dit artikel heb je een goed beeld welke landmeetkundige gegevens je in welke situatie nodig hebt. Hoe nauwkeurig moeten deze zijn. Zo voorkom je vertraging en faalkosten in je buitenruimteproject.

Werk daarbij altijd samen met een goede landmeetkundig. Zoals beschreven in het artikel 4 stappen naar een hogere nauwkeurigheid bij landmetingen in de buitenruimte.

Dit artikel is onderdeel van drie artikelen. In het derde deel leggen we alle landmeetmethoden uit. De drie artikelen geven je veel kennis, maar je hebt nog niet de praktijkervaring van een ervaren landmeetkundige. Enkele bureaus waar Erik goede ervaringen mee heeft zijn:

 

Heb je na het lezen van deze artikelen een vraag over landmeten die nog niet beantwoord is? Vraag via de contactpagina een adviesgesprek aan met Erik. Wij zijn geen landmeetkundig bureau en geven onpartijdig advies.

Andere artikelen lezen?